تأثیر تلقیح بذر با سویه‌های مختلف باکتری و قارچ میکوریزا بر رشد، تولید اسانس، خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی ریحان (Ocimum basilicum L.)

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تیمار بذرها با سویه‌های مختلف کودهای زیستی باکتریایی (شاهد، آزوسپریلیوم 21، سودوموناس168، ازتوفایو، باسیلوس و ترکیبی از سویه‌ها) و سویه‌های مختلف کود زیستی میکوریزا (شاهد، Glomus mossae، G. intaradices، G. hoei و هر سه سویه قارچ میکوریزا) بر رشد، تولید اسانس و خصوصیات فیزیولوژیک ریحان (Ocimum basilicum L.) انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 1395 به‌صورت اسپلیت پلات پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در مزارع دانشگاه آزاد اسلامی ملکان اجرا گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ارتفاع بوته، سطح برگ، شاخص کلروفیل، محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه در سطح رویی برگ، تعداد روزنه در سطح زیرین برگ، درصد اسانس، عملکرد اسانس، عملکرد ماده خشک، گایاکول پراکسیداز، کاتالاز و پرولین بودند. در این مطالعه، تیمارهای کود زیستی قارچ میکوریزا اثر مثبتی بر رشد و عملکرد اسانس ریحان داشت. علاوه‌بر بهبود شاخص‌های رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک ازجمله محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها در اثر کاربرد کود میکوریزا افزایش یافت. عملکرد اسانس تنها تحت تأثیر کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی به‌ترتیب به میزان 16.1، 11.9 و 17.9 درصد افزایش یافت که این افزایش عمدتاً ناشی از افزایش درصد اسانس ریحان بود. برخلاف خصوصیات رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک مانند محتوای کلروفیل a و b و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها به‌طور مثبتی تحت تأثیر کاربرد کود زیستی باکتریایی قرار گرفته و افزایش یافت. با توجه به نتایج این بررسی کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی همراه با هر یک از سویه‌های قارچ میکوریزا باعث افزایش خصوصیات کمّی و کیفی اسانس ریحان شد.